"पश्चिम आणि पूर्व किनारपट्टीचा सविस्तर अभ्यास: भारताचा समुद्रकिनारा उलगडला"

पश्चिम आणि पूर्व किनारपट्टीचा सविस्तर अभ्यास

"खंडांची निर्मिती | पँजिया ते सध्याचे खंड | MPSC व स्पर्धा परीक्षांसाठी संपूर्ण माहिती"

"खंडांची निर्मिती | पँजिया ते सध्याचे खंड | MPSC व स्पर्धा परीक्षांसाठी संपूर्ण माहिती"

1. पँजिया (Pangea)

• कालावधी: सुमारे 255 दशलक्ष वर्षांपूर्वी, पृथ्वीवरील सर्व भूमी एकत्र येऊन एक महाखंड "पँजिया" तयार झाला.
• महासागर: या महाखंडाभोवती एकच महासागर होता, ज्याला 'पँथालसा' असे म्हणत.

भारताचा स्थान, विस्तार आणि भौगोलिक वैशिष्ट्ये - सविस्तर माहिती

भारताचे स्थान आणि विस्तार

भारत हा दक्षिण आशियामध्ये वसलेला उपखंडीय देश आहे. याचा भौगोलिक विस्तार आणि स्थान खालीलप्रमाणे आहे:

भौगोलिक स्थान

1. आक्षांशीय स्थान:
   भारताचा विस्तार 8°4' उत्तर ते 37°6' उत्तर अक्षांश दरम्यान आहे.

अक्षांश म्हणजे काय?

अक्षांश म्हणजे काय?

• अक्षांश हे पृथ्वीवरील विशिष्ट ठिकाणाच्या भूमध्यरेषेपासून केलेले अंतर दाखवणारे काल्पनिक रेषेचे मोजमाप आहे.
• भूमध्यरेषा (Equator) हे 0° अक्षांश असते, आणि ते उत्तर ध्रुवापर्यंत 90° उत्तरेकडे आणि दक्षिण ध्रुवापर्यंत 90° दक्षिणेकडे मोजले जाते.

रेखांश म्हणजे काय? रेखांश रेषांचे वैशिष्ट्ये

 

रेखांश म्हणजे काय?

रेखांश (Longitude) हा पृथ्वीवरील भौगोलिक स्थान निश्चित करण्यासाठी वापरला जाणारा एक महत्वाचा भौमितिक निर्देशांक आहे. रेखांश हे उत्तर ते दक्षिण दिशेने जाणाऱ्या काल्पनिक रेषा आहेत, ज्या पृथ्वीवरच्या एका टोकापासून दुसऱ्या टोकापर्यंत (उत्तर ध्रुव ते दक्षिण ध्रुव) सरळपणे जातात. या रेषा पृथ्वीच्या फिरण्याशी संबंधित असून, त्या वेळ आणि अंतराचे मोजमाप करण्यात सहाय्यक ठरतात.

"भारतीय प्रमाणवेळ (IST): अचूक माहिती, GMT शी तुलना, आणि भारतासाठी महत्त्व"

भारतीय प्रमाणवेळ: एक संपूर्ण मार्गदर्शक >>

भारतीय प्रमाणवेळ :

भारतासारख्या विस्तीर्ण देशामध्ये प्रमाणवेळ निश्चित करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. देशाच्या आर्थिक, सामाजिक, शैक्षणिक आणि प्रशासकीय कार्यांसाठी एकसंध वेळ असणे आवश्यक आहे. म्हणूनच भारतीय प्रमाणवेळ (IST) 82°30′ पूर्व रेखावृत्तानुसार निश्चित करण्यात आली आहे.